Το θρησκευτικό αίσθημα των κατοίκων των Πελετών υπήρξε πάντοτε ισχυρό, κάτι που καταμαρτυρείται και από την ύπαρξη επτά ναών στα όρια της κοινότητας. Οι επτά εκκλησίες χτίστηκαν σταδιακά με την ανάπτυξη του χωριού και μπορούν να διαιρεθούν βάσει του αρχιτεκτονικού τους ρυθμού σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσεται ο ιερός ναός των Αγίων Αποστόλων που αποτελεί συνάμα ένα από τα πιο επιβλητικά αρχιτεκτονικά οικοδομήματα των Πελετών, ενώ στη δεύτερη κατηγορία μπορούν να ενταχθούν οι έξι υπόλοιποι ιεροί ναοί, της Αγίας Ειρήνης, του Αγίου Νεκταρίου, του Αγίου Φανουρίου, του Προφήτη Ηλία, της Παναγίας και της Αγίας Άννας.
Άγιοι Απόστολοι
Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων βρίσκεται πλησίον της κεντρικής πλατείας του χωριού. Πρόκειται για μία εκκλησία βυζαντινού ρυθμού, η οποία έχει ως αρχιτεκτονικό πρότυπο το ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Επί τη βάσει της έχει τετράγωνο σχήμα δημιουργώντας στο εξωτερικό αλλά και στον εσωτερικό χώρο ένα σταυρό. Στην κορυφή βρίσκεται τοποθετημένος ένας τρούλος, ενώ περιμετρικά των τοίχων του ναού υπάρχουν μικρά στρογγυλά χρωματιστά παράθυρα, τα οποία φωτίζουν το χώρο. Στο εσωτερικό, ο ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη, με το μεσαίο κλίτος να είναι υψηλότερο από τα υπόλοιπα. Πάνω από το μεσαίο κλίτος υπάρχει και δεύτερος όροφος, ο γυναικωνίτης. Οι τοίχοι του ναού διακοσμούνται εσωτερικά από αγιογραφίες που αποτελούν αφιερώσεις των κατοίκων του χωριού. Πρόκειται για μία ευρύχωρη λιθόκτιστη εκκλησία με τους εξωτερικούς πλίνθους να δημιουργούν μία κομψότητα και μία γραφικότητα καθώς ο ναός εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες οικίες που τον περιστοιχίζουν. |
| Στην αυλή της εκκλησίας βρίσκεται το υπεριψωμένο καμπαναριό, από την κορυφή του οποίου μπορεί να ατενίσει κανείς την πανοραμική όψη του πελετιώτικου κάμπου. Το ρολόι χτυπά, μέσω της καμπάνας, δύο φορές την ημέρα, υπενθυμίζοντας στους κατοίκους και τους επισκέπτες του χωριού τι ώρα είναι, όπου κι αν αυτοί βρίσκονται. Επίσης, στην αυλή του ναού βρίσκεται το Ηρώων του χωριού, στο οποίο έχει χαραχθεί το εξής απόσπασμα από το ποίημα του Έλληνα συγγραφέα Κωνσταντίνου Π. Καβάφη «Θερμοπύλες»: |
«Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες»
Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη των Αγίων 12 Αποστόλων στις 30 Ιουνίου. Η ημέρα εορτής του ναού των Αγίων Αποστόλων συμπίπτει με την εορτή του Συλλόγου Απανταχού Πελετιωτών «Οι Άγιοι Απόστολοι», για το λόγο αυτό ο Σύλλογος τη συγκεκριμένη ημέρα προσφέρει αρτοκλασία κατά τη λειτουργία υπέρ των όπου Γης απανταχού Πελετιωτών, ενώ με το τέλος της λειτουργίας προσφέρονται αναψυκτικά και γλυκά στους παρευρισκόμενους.
Με την ονομασία Άγιοι Απόστολοι, η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των 12 μαθητών του Κυρίου, που τον ακολούθησαν πιστά στη δημόσια διακονία του έως και την Ανάληψή του στους Ουρανούς. Ακολούθως, με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, οι 12 Απόστολοι ανέλαβαν το έργο της διακήρυξης της Βασιλείας του Θεού επί της Γης γινόμενοι κήρυκες αλλά και μάρτυρες της πίστης τους προς τον Ιησού Χριστό.
Αγία Ειρήνη
| Η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του χωριού. Έχει επίμηκες ορθογώνιο σχήμα και χωρίζεται σε δύο μέρη: τον κυρίως ναό και το ιερό. Είναι λιθόκτιστη και στις δύο μεγάλες πλευρές έχουν χτιστεί επίπεδοι πάγκοι για να εξυπηρετούνται οι πιστοί. Η εκκλησία έλαβε τη σημερινή μορφή της, έπειτα από δωρεές των Ελευθέριου Βουδούρη (Cooper) και Ζωής Κόκκινου. Στην αυλή της εκκλησίας υπάρχει πετρόχτιστη στέρνα απ' όπου οι πιστοί μπορούν να πίνουν νερό. |
Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη της Αγίας και Μεγαλομάρτυρος Ειρήνης στις 5 Μαΐου. Η Αγία Ειρήνη έζησε τον 4ο μ.Χ. αιώνα και ήταν κόρη από αρχοντική οικογένεια. Το αρχικό όνομά της ήταν Πηνελόπη, το οποίο, όμως, άλλαξε όταν ασπάστηκε το Χριστιανισμό και βαπτίστηκε. Σύμφωνα με την παράδοση, ξεχώριζε τόσο για τη φυσική της ομορφιά όσο και για την ευρεία μόρφωσή της. Το ιεραποστολικό της έργο αναπτύχθηκε στην Περσία, από την οποία και καταδιώχθηκε καταλήγοντας στην Έφεσο, όπου και παρέμεινε διδάσκοντας έως το θάνατό της. Θεωρείται προστάτης της Ελληνικής Αστυνομίας.
Άγιος Νεκτάριος
| Η εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του χωριού, επί της επαρχιακής οδού Πελετών - Κρεμαστής. Έχει επίμηκες ορθογώνιο σχήμα και χωρίζεται σε τρία μέρη: τον πρόναο, τον κυρίως ναό και το ιερό.Ο ιερός ναός του Αγίου Νεκταρίου είναι από τους πρώτους που κτίστηκαν και αφιερώθηκαν στη μνήμη του Αγίου, δεδομένου πως η αγιοποίησή του έγινε το 1961. Η αυλή της εκκλησίας περιστοιχίζεται από μικρού ύψους πέτρινο τοίχο επί του οποίου έχουν τοποθετηθεί κάγκελα. |
Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του Αγίου Νεκταρίου στις 9 Νοεμβρίου, ημέρα κοιμήσεώς του. Το κατά κόσμον όνομα του Αγίου ήταν Αναστάσιος Κεφαλάς και καταγόταν από την Ανατολική Θράκη. Είχε πραγματοποιήσει ανώτερες ιερατικές σπουδές και διακρίθηκε για το ποιμενικό και παιδαγωγικό του έργο. Υπήρξε ιδιαίτερα λαοφιλής και πραγματοποίησε θαύματα τόσο εν ζωή όσο και μετά την κοίμησή του. Τέλος, άξιο λόγου είναι και το συγγραφικό του έργο, το οποίο περιλαμβάνει συγγράμματα θρησκευτικού, κοινωνικού, παιδαγωγικού και ηθικού περιεχομένου, ενώ αξιομνημόνευτες είναι και οι υμνολογίες και υμνογραφίες που συνέγραψε. Θεωρείται προστάτης των ανίατων ασθενειών.
Άγιος Φανούριος
Η εκκλησία του Αγίου Φανουρίου βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του χωριού, επί της επαρχιακής οδού Πελετών - Κρεμαστής, λίγα μέτρα πιο κάτω από την αντίστοιχη εκκλησία του Αγίου Νεκταρίου, με την οποία παρουσιάζει αρκετές αρχιτεκτονικές ομοιότητες. Έχει επίμηκες ορθογώνιο σχήμα και χωρίζεται σε τρία μέρη: τον πρόναο, τον κυρίως ναό και το ιερό. Αποτελεί την πιο νέα εκκλησία που χτίστηκε στο χωριό μας, με δαπάνες της εξ Αμερικής Πελετιώτισσας Μαρίας Βουδούρη. Η αυλή της εκκλησίας διαχωρίζεται με περίφραξη, ενώ στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει μικρή καμπάνα. |
Τόσο κατά την παραμονή όσο και ανήμερα της εορτής του Αγίου στην αυλή της εκκλησίας μοιράζονται, αφού πρώτα ευλογηθούν, οι φανουρόπιτες που παρασκευάστηκαν από τις γυναίκες του χωριού αλλά και από πλήθος γυναικών που συρρέουν από τα παρακείμενα χωριά.
Η φανουρόπιτα έχει στρογγυλό σχήμα και κατά τη διάρκεια παραγωγής της, οι πιστοί θα πρέπει να έχουν αναμμένη μία λαμπάδα. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι εννέα και θα πρέπει να είναι νηστίσιμα. Όταν διαβαστεί από τον ιερέα, πρέπει να κοπεί σε σαράντα κομμάτια και στη συνέχεια μπορεί να μοιραστεί στους πιστούς.
Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του Αγίου Φανουρίου στις 27 Αυγούστου. Η ύπαρξη του Αγίου Φανουρίου αγνοούταν έως το 1350, οπότε και ανευρέθη η εικόνα του στα ερείπια μίας εκκλησίας στη Ρόδο. Με βάση την εικόνα που βρέθηκε, ο Άγιος Φανούριος υπήρξε στρατιωτικός, ο οποίος υπέστη 12 μαρτύρια. Η παρετυμολογική σύνδεση του ονόματός του με το ρήμα φαίνω, που σημαίνει φανερώνω, κατέστησε τον Άγιο προστάτη των χαμένων ανθρώπων, των ανύπαντρων κοριτσιών και των ανέργων. Επειδή ο Άγιος Φανούριος, «φανερώνει» δουλειές, θεωρείται προστάτης των Καραγκιοζοπαιχτών.
Προφήτης Ηλίας
| Το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του χωριού, πλησίον της γειτονιάς «Ράφτη». Τοποθετείται στην κορυφή του λόφου, όπου και χτίζονται σύμφωνα με την παράδοση τα εκκλησάκια προς τιμήν του συγκεκριμένου Αγίου.Έχει επίμηκες ορθογώνιο σχήμα και χωρίζεται σε τρία μέρη: τον πρόναο, τον κυρίως ναό και το ιερό, με την χαρακτηριστική λεπτομέρεια πως ο πρόναος του Προφήτη Ηλία είναι ο πιο ευρύχωρος από των αντίστοιχων ναών του χωριού που ακολουθούν τον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό. Διαθέτει δύο εισόδους, μία στον πρόναο και μία στη δεξιά πλευρά του ναού. Από κοινού μαζί με το εξωκκλήσι της Παναγίας, αποτελούν τους πιο παλιούς ναούς του χωριού. Η εκκλησία επισκευάστηκε και αναπαλαιώθηκε, με μεγάλο μέρος των χρημάτων να αποτελεί προσφορά του Συλλόγου Απανταχού Πελετιωτών «Οι Άγιοι Απόστολοι». Στην αυλή της εκκλησίας υπάρχει μεγάλο πηγάδι ενώ, έπειτα από δωρεές των κατοίκων, σε μια πολύ μεγάλη επιφάνεια της αυλής έχουν τοποθετηθεί πλάκες. |
Η εκκλησία μας εορτάζει τη μνήμη του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου. Ο Προφήτης Ηλίας έζησε τον 9ο π.Χ. αιώνα και άσκησε το προφητικό του χάρισμα επί 25 έτη. Επίσης, του αποδίδεται μία σειρά θαυμάτων. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ο Προφήτης Ηλίας μαζί με τον Ενώχ είναι οι μόνοι εκ των ανθρώπων που δεν πέθαναν, αλλά θεωρείται πως αναλήφθηκαν στους Ουρανούς. Μάλιστα, στο Κατά Μάρκον, στο Κατά Ματθαίον και στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, ο Προφήτης Ηλίας εμφανίστηκε στο όρος της Μεταμορφώσεως μαζί με τον Ιησού και τον Μωυσή.
Θεομήτωρ Παναγία
| Η εκκλησία της Θεομήτορος Παναγίας βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του χωριού, εντός του Κοιμητηρίου Πελετών. Έχει επίμηκες ορθογώνιο σχήμα και χωρίζεται σε δύο μέρη: τον κυρίως ναό και το ιερό. Η είσοδος του εν λόγω ναού τοποθετείται στο πλάι, στη νότια πλευρά. Μαζί με το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, αποτελούν τους παλαιότερους σωζόμενους ναούς του χωριού. Η αυλή της εκκλησίας ορίζεται από τον υπερυψωμένο πετρόχτιστο μαντρότοιχο και περιμετρικά της υπάρχει χτιστός τσιμεντένιος πάγκος, ενώ στην κορυφή υπάρχει μικρή καμπάνα. |
Η εκκλησία μας εορτάζει το Γενέσιο της Παναγίας στις 8 Σεπτεμβρίου. Η Υπεραγία Θεοτόκος έφερε στον κόσμο τον Ιησού Χριστό στη ζωή και για το λόγο αυτό κατέχει σημαίνουσα θέση στη χριστιανική διδασκαλία και πίστη. Ήταν κόρη του Ιωακείμ και της Άννης, καταγόμενη από το βασιλικό γένος του Δαυίδ. Οι αναφορές στο πρόσωπο της Παναγίας στην Καινή Διαθήκη ξεκινούν από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την αναγγελία δηλαδή σε αυτήν από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ πως επρόκειτο να γεννήσει τον Υιό του Θεού. Στη συνέχεια, υπάρχει πλήθος αναφορών στο πρόσωπο της Παναγίας καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του Ιησού, από τη γέννησή του έως τη σταύρωσή του. Οι επικλήσεις από τους πιστούς προς την αγιότητά της είναι πολλές, ενώ υπάρχει και πλήθος προσωνυμίων, με τα οποία οι πιστοί απευθύνονται προσφωνώντας την στις επικλήσεις τους.
Αγία Άννα
| Η εκκλησία της Αγίας Άννας βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του χωριού. Έχει επίμηκες ορθογώνιο σχήμα και χωρίζεται σε τρία μέρη: τον πρόναο, τον κυρίως ναό και το ιερό. Η είσοδος του ναού βρίσκεται στο πλάι. Ο ιερός ναός της Αγίας Άννας ξεχωρίζει εξωτερικά από τους υπολοίπους, καθώς είναι επικαλυμμένος με ένα ανοιχτό κίτρινο χρώμα. Ο ναός κατασκευάστηκε με έξοδα της Ιωάννας (Νίτσας) Αθανασοπούλου, εις μνήμην των παιδιών της, με τις περισσότερες από τις εικόνες που κοσμούν το μικρό αυτό εκκλησάκι να τις έχει αγιογραφήσει η ίδια. Η εκκλησία μας εορτάζει την κοίμηση της Αγίας Άννας στις 25 Ιουλίου. |
Η Αγία Άννα ήταν μητέρα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Η χριστιανική παράδοση αναφέρει πως για μεγάλο χρονικό διάστημα η Αγία Άννα αντιμετώπισε πρόβλημα στειρότητας, το οποίο, όμως, λύθηκε φέρνοντας στη ζωή την Παναγία. Ύστερα από τη γέννηση της Θεοτόκου, η Αγία Άννα αφιέρωσε τη ζωή της προσευχόμενη και προσφέροντας ελεημοσύνη προς τους φτωχούς.