Καιρός
2°C
Πελετά
Rain
Humidity: 82%
Wind: 9.66 km/h
-
03 Jan 2019
10°C
2°C
-
04 Jan 2019
8°C
0°C
Η ιστορία αποτελεί τον κατεξοχήν κλάδο των πολιτικών επιστημών που καταπιάνεται τόσο με την έρευνα όσο και με την ερμηνεία των γεγονότων του παρελθόντος, προσφέροντας χρήσιμες πληροφορίες για τους λαούς και τους ανθρώπους. Η μελέτη των ιστορικών γεγονότων πραγματοποιείται επί τη βάσει τριών αξόνων: του χρόνου, του τόπου και των επιμέρους τομέων της έρευνας. Για την ορθή κατανόηση των γεγονότων που συνέβησαν σε περασμένες δεκαετίες ή αιώνες, η συνεξέταση των τριών αυτών αξόνων κρίνεται απαραίτητη. Η ιστορία της Κοινότητας Πελετών ξεκινά τα πρώτα μετεπαναστατικά χρόνια και έκτοτε διαγράφει τη δική της ξεχωριστή πορεία μέσα στο χρόνο. Ως εκ τούτου, για την πληρέστερη και ορθότερη μελέτη του παρελθόντος του χωριού μας, θα πρέπει να στραφούμε τόσο στην ιστορία γενικά όσο και στη διοικητική ιστορία ειδικά.
Η επίσημη σύσταση του οικισμού των Πελετών χρονολογείται το 1835, οπότε και συμπεριελήφθη στο δήμο Μαρίου. Το δήμο Μαρίου αποτελούσαν τότε τα χωριά Μαριός (Κουνουπιά), Νεοχώρι, Μαρί, Γκιότσαλι, Καρίτσα, Αλουποχώρι, Πούλιθρα. Μαζί με τα Πελετά στο δήμο προσαρτήθηκαν και τα χωριά Χούνη, Αμυγδαλιά, Τσούμος (Πυργούδι), Πηγάδι, Λογγάρι και Τσιτάλια. Ο δημότης ονομαζόταν Μαριάτης.
|
|
Το 1840 ο δήμος Μαρίου καταργήθηκε και τα περισσότερα χωριά του δήμου ενσωματώθηκαν στο Δήμο Σελινούντος. Αρχικά, το Δήμο Σελινούντος αποτελούσαν τα χωριά Σελινούς (Κοσμάς), που ήταν και η έδρα του δήμου, και Άγιος Γεώργιος. Με τη νέα διεύρυνση του δήμου Σελινούντος, από τον τέως Δήμο Μαρίου προσαρτήθηκαν τα χωριά: Κουνουπιά, Νεοχώρι, Μαρί, Πούλιθρα, Πελετά, Χούνη, Αμυγδαλιά, Τσούμος, Πηγάδι, Λογγάρι και Τσιτάλια. Έδρα του δήμου ορίστηκε ο Κοσμάς. Από το 1863, ως θερινή έδρα του δήμου ορίστηκε το χωριό Κοσμάς, ενώ ως χειμερινή έδρα ορίστηκε το χωριό των Πουλίθρων. Ο δημότης ονομάστηκε Σελινούντιος. Στα τέλη του 19ου αιώνα, το 1890, ο δήμος Μαρίου ανασυστάθηκε, αποτελούμενος από τα χωριά: Κουνουπιά, Νεοχώρι, Μαρί, Πούλιθρα, Πελετά, Χούνη, Αμυγδαλιά, Τσούμος, Πηγάδι, Λογγάρι και Τσιτάλια. Έδρα του ανασυσταθέντος δήμου ήταν τα Πούλιθρα. Από το 1904, όμως, ορίστηκε ως θερινή έδρα του δήμου το χωριό των Πελετών και ως χειμερινή έδρα τα Πούλιθρα. |
|
Με την εφαρμογή του νόμου «Περί συστάσεως των δήμων και κοινοτήτων» το 1914 οι πολυκοινοτικοί δήμοι καταργήθηκαν. Σύμφωνα με το νέο νόμο, κάθε οικισμός που διέθετε πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων είχε τη δυνατότητα να διαθέτει σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και να συγκροτήσει κοινότητα. Τα Πελετά πληρώντας τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις σχημάτισαν την κοινότητα Πελετών, στην οποία προσαρτήθηκε ο γειτονικός οικισμός της Αμυγδαλιάς και ο συνοικισμός του Τσούμου. Ο συνοικισμός του Τσούμου το 1919 ενσωματώθηκε στην κοινότητα Πουλίθρων. |
|
|
Το σύστημα διοίκησης των Κοινοτήτων αντικαταστάθηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, το 1998, από το Πρόγραμμα «Καποδίστριας». Με το νέο νομοσχέδιο πραγματοποιούταν μία σημαντική μεταρρύθμιση στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης, με την αναθεώρηση του θεσμού των κοινοτήτων μέσα από τη συνένωσή τους γύρω από ένα μεγαλύτερο δήμο. Τα Πελετά, από κοινού μαζί με τις κοινότητες του τέως δήμου Μαρίου προσαρτήθηκαν στο δήμο Λεωνιδίου. |
|
Τέλος, οι μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης ολοκληρώθηκαν το 2006, με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» που οδήγησε σε μία νέα μορφή διοικητικής διαίρεσης της χώρας επανακαθορίζοντας περαιτέρω τα όρια των αυτοδιοικητικών μονάδων, μέσω της ευρύτερης συνένωσης δήμων και κοινοτήτων. Έτσι, στο δήμο Λεωνίδιου, στον οποίο υπάγονταν διοικητικά τα Πελετά, προσαρτήθηκαν ο δήμος Τυροσαπουνακέικων και η κοινότητα Κοσμά, με αποτέλεσμα ο δήμος να μετονομαστεί σε δήμο Νότιας Κυνουρίας. |
Ο οικισμός των Πελετών άρχισε να σχηματίζεται ύστερα από την επιτυχή ολοκλήρωση της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, όταν και σταδιακά οι Έλληνες επέστρεψαν στις γεωργικές και κτηνοτροφικές τους ασχολίες. Το εύφορο οροπέδιο που απλώνεται στις πλαγιές των βουνοκορφών του Πάρνωνα σε υψόμετρο 660 μέτρων, παρά τις δυσκολίες άρδευσης που παρουσίαζε, προσέφερε δυνατότητες ανάπτυξης στον τομέα της γεωργικής παραγωγής. Σε συνδυασμό και με τις υπόλοιπες πρώτες ύλες που μπορούσαν να αποτελέσουν πεδίο εκμετάλλευσης (κατά κόρον ξυλεία και πέτρα), ο οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται βαθμιδόν, χάρη και στην κομβική γεωγραφική του θέση συνδέοντας τα ορεινά χωριά των νομών Αρκαδίας και Λακωνίας. Τα αγροτικά προϊόντα που παράγονταν, και δη το πελετιώτικο κρασί, αποτελούσαν αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών και μέσω του λιμανιού της Πλάκας ταξίδευαν στα σημαντικότερα λιμάνια της Ελλάδας, εξασφαλίζοντας το εισόδημα των κατοίκων.
| Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα, η κρίση στον αγροτικό τομέα που έπληξε την Ελλάδα με τη συνακόλουθη οικονομική πτώχευση και την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου επηρέασε σημαντικά την οικονομική ευμάρεια της κοινότητας των Πελετών, με αποτέλεσμα πολλοί κάτοικοι να καταφύγουν στο εξωτερικό σε αναζήτηση μίας καλύτερης τύχης. Την περίοδο αυτή αρκετοί άνδρες του χωριού μεταναστεύουν με κυριότερους προορισμούς την Αμερική (κυρίως τη Νέα Υόρκη και το Μπέρμιγχαμ), τον Καναδά και την Αυστραλία. Τα πολύτιμα εμβάσματα που κατέφθαναν από το εξωτερικό βοήθησαν σημαντικά την οικονομία του χωριού. |
Το εθνικό κάλεσμα των Βαλκανικών Πολέμων του 1912 - 1913 για τη διεύρυνση των εδαφικών συνόρων της χώρας βρίσκει ισχυρή απήχηση στους Πελετιώτες μετανάστες, πολλοί από τους οποίους επιστρέφουν για να καταταχθούν στον ελληνικό στρατό και να συμμετάσχουν στην εθνική προσπάθεια. Ακολουθούν ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος (1914 - 1918) και η Μικρασιατική Εκστρατεία που οδήγησε τελικά στη Μικρασιατική Καταστροφή (1919 - 1922). Όσοι κατάφεραν να επιζήσουν στα πεδία των μαχών επέστρεψαν στα Πελετά. Πολλοί από αυτούς θα νυμφευτούν και θα παραμείνουν στη χώρα, ενώ άλλοι, έχοντας νυμφευτεί, θα αναχωρήσουν και πάλι για το εξωτερικό.
| Στη Νέα Υόρκη, ήδη από το 1909, έχει ιδρυθεί ο Σύλλογος Δημομαριωτών «Αθηνά», αποτελούμενος από καταγόμενους των χωριών του πρώην δήμου Μαρίου. Στο Σύλλογο θα συμμετάσχουν ενεργά αρκετοί Πελετιώτες συγκεντρώνοντας χρήματα για την κατασκευή κοινωφελών έργων και ευαγών ιδρυμάτων στην πατρίδα τους. Ο Σύλλογος επιτελώντας διπλό έργο, αφενός βοηθώντας στη σύσφιξη και διατήρηση των σχέσεων των ομογενών από τα χωριά του τέως Δήμου Μαρίου και αφετέρου συνδράμοντας οικονομικά με τους πόρους που συγκέντρωνε, κληροδότησε ένα πλούσιο έργο, απότοκα του οποίου αποτελούν η κατασκευή του Δημοτικού Σχολείου Πελετών, αλλά και του περίλαμπρου βυζαντινού ρυθμού ναού των Αγίων Αποστόλων. |
Στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, η οικονομική ένδεια της χώρας υπό το βάρος του μεγάλου οικονομικού Κραχ του 1929 είχε σοβαρή επίδραση στην κοινότητα των Πελετών. Οι κάτοικοι προσπαθούν να καλύψουν τις ανάγκες τους εκμεταλλευόμενοι όσο περισσότερο μπορούσαν τις πρώτες ύλες που συνέλεγαν και τον εύφορο κάμπο, ενώ με προσωπική εθελοντική εργασία διεκπεραιώνονταν τα κυριότερα κοινοτικά έργα.
| Το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου (1939 - 1945) και η εκδήλωση της ιταλικής επίθεση το 1940 είχαν άμεσο αντίκτυπο στους Έλληνες, οι οποίοι έσπευσαν να υπερασπιστούν τη χώρα στα ελληνοαλβανικά σύνορα. Οι Πελετιώτες συνέδραμαν για μία ακόμη φορά στον εθνικό αγώνα συμμετέχοντας ενεργά στο μέτωπο του πολέμου. Η γερμανική κατοχή που ακολούθησε ήταν δυσχερής με τις καλλιέργειες να περιορίζονται σημαντικά και τα τρόφιμα να λιγοστεύουν με τη γη να αποτελεί το μόνο τροφοδότη. Ακολούθως, ο Ελληνικός Εμφύλιος (1946 - 1949) θα διχάσει την Ελλάδα με τον αδελφοκτόνο πόλεμο να πλήττει σημαντικά την ύπαιθρο. Τα Πελετά θα πληρώσουν βαρύ φόρο αίματος με την αναίτια εκτέλεση 9 κατοίκων του χωριού. |
Τα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια ήταν αρκετά δύσκολα και καταβλήθηκαν ιδιαίτερες προσπάθειες για την επανακαλλιέργεια της γης. Παράλληλα, γίνονται κοπιώδεις και συνισταμένες προσπάθειες για την κατασκευή αμαξιτού οδικού δικτύου που θα συνδέσει τα Πελετά τόσο με την Αρκαδία όσο και τη Λακωνία. Οι οικονομικοί περιορισμοί θα τροφοδοτήσουν για μία ακόμη φορά κύματα φυγής κατοίκων του χωριού, αυτή τη φορά τόσο προς το εσωτερικό της χώρας όσο και προς το εξωτερικό. Η σταδιακή αστικοποίηση θα οδηγήσει αρκετούς Πελετιώτες στο κλεινόν άστυ σε αναζήτηση περισσότερων ευκαιριών απασχόλησης, ενώ ένα μεγάλο τμήμα κατέφυγε σε συγγενείς και φίλους που διέμεναν ήδη από το πρώτο μεταναστευτικό ρεύμα στην Αμερική, τον Καναδά και την Αυστραλία.
Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών (1967 - 1974) θα διαταράξει τη δημοκρατική ομαλότητα και θα οδηγήσει στην καταστολή αρκετών ελευθεριών. Οι κάτοικοι του χωριού στο διάστημα αυτό προσπάθησαν να ανταπεξέλθουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αφοσιωμένοι στις καθημερινές ασχολίες τους. Λίγα χρόνια μετά την παλινόρθωση της δημοκρατίας, το 1977 θα ιδρυθεί στην Αθήνα ο Σύλλογος Απανταχού Πελετιωτών «Οι Άγιοι Απόστολοι» από διαμένοντες στην Αττική κατοίκους καταγόμενους από τα Πελετά. Ο Σύλλογος θα αναλάβει μία σειρά πρωτοβουλιών για την καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου στο χωριό, αλλά και τη λύση ζωτικών προβλημάτων.
| Έκτοτε το χωριό ακολουθεί την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η οικοδομική ανάπτυξη που σημειώθηκε στα τελευταία χρόνια του 20ου αιώνα είχε ως αποτέλεσμα την επισκευή αλλά και την κατασκευή νέων λιθόκτιστων οικιών με καμάρες, που αποτελούν και ένα από τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά του πελετιώτικου τοπίου. Στις αρχές του 21ου αιώνα πραγματοποιήθηκε η επιτυχής υδροδότηση του χωριού, λύνοντας ένα χρόνιο πρόβλημα που ταλάνιζε τους μόνιμους κατοίκους, διευκολύνοντας παράλληλα και τη διαμονή των επισκεπτών του χωριού. Έτσι, οι συνοικίες του χωριού: «Βουδουρέικα», «Βρεττακέικα», «Κάτω Κάμπος», «Λυκουργέικα», «Όχτος», «Πλατείας» και «Ράφτη», ανανεώθηκαν δυναμικά. |
Εν κατακλείδι, η ιστορία των Πελετών ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό την πορεία εξέλιξης των γεγονότων της νεότερης ελληνικής ιστορίας, παρουσιάζοντας τα δικά της χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία οι επισκέπτες του χωριού έχουν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν μέσα από την περιήγησή τους στο γραφικό χωριό των Πελετών.
Διοικητική Ιστορία για το Site
Η επίσημη σύσταση του οικισμού των Πελετών χρονολογείται το 1835, οπότε και συμπεριελήφθη στο δήμο Μαριού. Το δήμο Μαριού αποτελούσαν τότε τα χωριά Μαριός (Κουνουπιά), Νεοχώρι, Μαρί, Γκιότσαλι, Καρίτσα, Αλουποχώρι, Πούλιθρα. Μαζί με τα Πελετά στο δήμο προσαρτήθηκαν και τα χωριά Χούνη, Αμυγδαλιά, Τσούμος (Πυργούδι), Πηγάδι, Λογγάρι και Τσιτάλια. Ο δημότης ονομαζόταν Μαριάτης.
Το 1840 ο δήμος Μαριού καταργήθηκε και τα περισσότερα χωριά του δήμου ενσωματώθηκαν στο Δήμο Σελινούντος. Αρχικά, το Δήμο Σελινούντος αποτελούσαν τα χωριά Σελινούς (Κοσμάς), που ήταν και η έδρα του δήμου, και Άγιος Γεώργιος. Με τη νέα διεύρυνση του δήμου Σελινούντος, από τον τέως Δήμο Μαριού προσαρτήθηκαν τα χωριά: Κουνουπιά, Νεοχώρι, Μαρί, Πούλιθρα, Πελετά, Χούνη, Αμυγδαλιά, Τσούμος, Πηγάδι, Λογγάρι και Τσιτάλια. Έδρα του δήμου ορίστηκε ο Κοσμάς. Από το 1863, ως θερινή έδρα του δήμου ορίστηκε το χωριό Κοσμάς, ενώ ως χειμερινή έδρα ορίστηκε το χωριό των Πουλίθρων. Ο δημότης ονομάστηκε Σελινούντιος.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το 1890, ο δήμος Μαριού ανασυστάθηκε, αποτελούμενος από τα χωριά: Κουνουπιά, Νεοχώρι, Μαρί, Πούλιθρα, Πελετά, Χούνη, Αμυγδαλιά, Τσούμος, Πηγάδι, Λογγάρι και Τσιτάλια. Έδρα του ανασυσταθέντος δήμου ήταν τα Πούλιθρα. Από το 1904, όμως, ορίστηκε ως θερινή έδρα του δήμου το χωριό των Πελετών και ως χειμερινή έδρα τα Πούλιθρα.
Με την εφαρμογή του νόμου «Περί συστάσεως των δήμων και κοινοτήτων» το 1914 οι πολυκοινοτικοί δήμοι καταργήθηκαν. Σύμφωνα με το νέο νόμο, κάθε οικισμός που διέθετε πληθυσμό άνω των 300 κατοίκων είχε τη δυνατότητα να διαθέτει σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και να συγκροτήσει κοινότητα. Τα Πελετά εκπληρώνοντας τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις σχημάτισαν την κοινότητα Πελετών, στην οποία προσαρτήθηκε ο γειτονικός οικισμός της Αμυγδαλιάς και ο συνοικισμός του Τσούμου. Ο συνοικισμός του Τσούμου το 1919 ενσωματώθηκε στην κοινότητα Πουλίθρων.
Το σύστημα διοίκησης των Κοινοτήτων αντικαταστάθηκε στα τέλη του 20ου αιώνα, το 1998, από το Πρόγραμμα «Καποδίστριας». Με το νέο νομοσχέδιο πραγματοποιούταν μία σημαντική μεταρρύθμιση στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης, με την αναθεώρηση του θεσμού των κοινοτήτων μέσα από τη συνένωσή τους γύρω από ένα μεγαλύτερο δήμο. Τα Πελετά, από κοινού μαζί με τις κοινότητες του τέως δήμου Μαριού προσαρτήθηκαν στο δήμο Λεωνιδίου.
Τέλος, οι μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης ολοκληρώθηκαν το 2006, με την εφαρμογή του Προγράμματος «Καλλικράτης» που οδήγησε σε μία νέα μορφή διοικητικής διαίρεσης της χώρας επανακαθορίζοντας περαιτέρω τα όρια των αυτοδιοικητικών μονάδων, μέσω της ευρύτερης συνένωσης δήμων και κοινοτήτων. Έτσι, στο δήμο Λεωνίδιου, στον οποίο υπάγονταν διοικητικά τα Πελετά, προσαρτήθηκαν ο δήμος Τυροσαπουνακέικων και η κοινότητα Κοσμά, με αποτέλεσμα ο δήμος να μετονομαστεί σε δήμο Νότιας Κυνουρίας.